Hoog tijd om het eens te gaan hebben over de zon
Een beetje zonlicht is goed voor iedereen, het geeft je een goed gevoel en ultraviolette stralen zorgen voor de aanmaak van vitamine D, nodig voor sterke botten en een goed functionerend immuunsysteem. Maar pas op voor teveel zonlicht, want dat kan schadelijk zijn voor de huid.
Zonlicht bestaat uit 3 soorten licht
Zonlicht bestaat uit 3 soorten licht: infrarood licht, zichtbaar licht en ultraviolet licht (UV-A, UV-B). UV-B dringt door tot in de bovenste laag van de huid (opperhuid). UV-B zorgt ervoor dat de opperhuid dikker wordt. Hierdoor wordt de lederhuid (dieper liggende laag van de huid) beschermd tegen teveel zonlicht.
UV-A komt tot in de lederhuid, dus dieper in de huid.
Zonlicht bestaat voor meer dan 95% uit UV-A en een klein deel uit UV-B. Zonnebanken stralen vooral UV-A uit en een heel klein beetje of zelfs geen UV-B.
(De oplettende lezer begrijpt dan ook dat “voorbruinen” middels de zonnebank alvorens met vakantie te gaan, geen goed plan is: het beschermt je huid dus niet tegen verbranding tijdens je zonvakantie.)
Ontstaan van zonbeschadiging en huidkanker
Door veel zonblootstelling of gebruik van de zonnebank wordt de kans groter op het ontstaan van zonbeschadiging en huidkanker. Bovendien veroudert je huid sneller. Dit laatste komt vooral door UV-A, want dat beschadigt het elastische bindweefsel in de huid. Hierdoor wordt de huid dikker, stugger en er ontstaan rimpels. Ook ontstaan er verkleuringen: rode en bruine vlekken, maar ook van die lichte confetti- achtige vlekjes (vaak aan de onderbenen). Hoe lichter je huidtype, hoe gevoeliger je bent voor deze veranderingen.
Een zongebruinde huid is dus in feite een huid die door de zon beschadigd is. Teveel beschadiging kan huidkanker geven. Een ‘gezond kleurtje’ is dus – in elk geval voor de huid zelf – niet echt gezond.
Een huid die door de zon bruin is geworden, werd vroeger gezien als een teken van gezondheid en welvaart. Ondertussen weet bijna iedereen dat teveel zon ongezond is. Zonder dat je het doorhebt, gebeurt er van alles in je huid als je blootgesteld wordt aan zonlicht. Zon zorgt onder andere voor een ontstekingsreactie in je huid en beschadiging van je DNA, het erfelijke materiaal. Het bruinen van de huid is een beschermingsreactie tegen de beschadiging van het DNA. Als je huid door de zon bruin is geworden, is er dus altijd ook schade aan cellen of DNA opgetreden. Een zongebruinde huid is dus in feite een huid die door de zon beschadigd is. Teveel beschadiging kan huidkanker geven. Een ‘gezond kleurtje’ is dus – in elk geval voor de huid zelf – niet echt gezond.
Mensen met een licht huidtype verbranden sneller dan mensen met een donker huidtype. Er is een indeling gemaakt in huidtypes, volgens Fitzpatrick:
- Verbrandt zeer snel, wordt niet of nauwelijks bruin (rossige huidtype)
- Verbrandt snel, wordt langzaam bruin
- Verbrandt niet snel, wordt gemakkelijk bruin
- Verbrandt bijna nooit, bruint zeer goed (mediterrane/Middellandse Zee huidtype)
- Verbrandt nooit, van nature een donkere huidskleur (Aziatisch huidtype)
- Verbrandt nooit, van nature een zeer donkere huidskleur (negroïde huidtype).
Als UV-B-licht op de huid schijnt, wordt vitamine D aangemaakt. Hoe lichter je huid, hoe minder zon je nodig hebt om genoeg vitamine D te maken. Mensen met een lichte huid hebben bijvoorbeeld maar 15 minuten zonlicht per dag nodig op het gezicht en de handen. Gebruik eventueel extra vitamine D als je weinig in de zon komt. De aanmaak van vitamine D is niet alleen van de hoeveelheid zonlicht afhankelijk. Ook leeftijd, geslacht en dus huidskleur bepalen of je door de zon voldoende vitamine D krijgt. Je kunt een vitamine D test doen via http://www.vitamine-info.nl/hoeveel- heb-ik-nodig/vitamine-d-test/.
Zonnebrandmiddelen houden UV-B-licht en voor een deel ook UV-A-licht tegen en beschermen daarmee tegen huidkanker en versnelde huidveroudering. Ze geven echter geen volledige bescherming. Bovendien zorgen deze middelen ervoor dat veel mensen hiermee juist langer in de zon blijven, zodat de huid ongemerkt toch een te hoge UV-dosis krijgt. Zonnebrandcrèmes zijn niet bedoeld om langer in de zon te kunnen blijven, maar om extra bescherming te geven op momenten dat je in de zon komt.
Zonnebrandcrèmes bevatten stoffen (filters) die UV-straling opnemen (chemische filters) of weerkaatsen (minerale filters). Op een zonnebrandmiddel staat meestal een Sun Protection Factor (SPF), die kan variëren van 2 tot 50.
Als je een lichte huid hebt, kun je bijvoorbeeld maar 5 minuten in de zon zitten zonder te verbranden. Als je je van tevoren zou insmeren met een beschermingsfactor 2 kun je 2 x zo lang, dus 10 minuten in de zon blijven en met beschermingsfactor 12 een uur. Bedenk wel dat de beschermingsfactor alleen op de bescherming tegen UV-B-licht slaat! Pas sinds kort vermeldt een aantal fabrikanten ook een beschermingsfactor tegen UV-A-licht, maar deze bescherming is nooit zo goed als de bescherming tegen UV-B-licht.
Het is ook zo dat mensen veel minder van een zonnebrandmiddel gebruiken dan de bedoeling is (zeker Nederlanders naar het schijnt: zuinig!). Als je een te dunne laag op de huid smeert, is de bescherming minder dan aangegeven op de verpakking. In het algemeen wordt aanbevolen om tenminste een factor 15 te gebruiken voor dagelijks gebruik en factor 30 of 50 voor vrije tijd en vakantie. Maar zelfs met een zonnebrandmiddel kun je dus niet onbeperkt in de zon blijven.
Smeer de zonnebrandcrème voldoende dik minimaal een half uur vóórdat je in de zon gaat. Heel belangrijk is om dit gedurende de dag elke 2 uur te herhalen. Ook is het belangrijk dat je het middel opnieuw aanbrengt na bijvoorbeeld zwemmen, erg zweten en afdrogen.
De huid van kinderen is gevoeliger dan die van volwassenen en moet daarom goed beschermd worden. Veel zonlicht en zonverbrandingen op de kinderleeftijd verhogen het risico op huidkanker op latere leeftijd.
Dus, samengevat:
· Laat de huid voorzichtig wennen aan de zon
· Ga niet in de volle zon tussen 11.00 en 15.00 uur, zeker niet onbeschermd
· Zorg voor extra bescherming als je dichter bij de evenaar komt en in de bergen, op het water en in de sneeuw
· Vermijd de zonnebank! Smeer een bodylotion/ crème met tintje!
· Let op de sterkte van de zon, de
zonkracht. Hoe sterker de zonkracht, hoe groter de kans op verbranding.
Maar voor nu: laat die zon maar komen! Fijne zomer!
